Koudvervormen van roestvast staal

Koudvervormen van roestvast staal wijkt in het algemeen af van het bewerken van laaggelegeerd staal en gewoon koolstofstaal. Dit komt omdat roestvast staal sterker,harder en taaier is, het veel sneller deformatieharding vertoont. Deze kenmerken maken dat er meer vermogen nodig, er rekening moet worden gehouden met sterkere slijtage van de bewerkingsmachines en de corrosie eigenschappen mogen niet als gevolg van mogelijke oppervlakteverontreiniging nadelig worden beïnvloed. Het type roestvast staal dicteert in het algemeen de toe te passen bewerking.

A.J. Schornagel
 

Inleiding

Roestvast staal wordt gewoonlijk gekozen op grond van zijn specifieke eigenschappen, zoals corrosievastheid of weerstand tegen hoge temperatuur, sterkte, taaiheid, enzovoort. De respons van het staal op deformatieharding en het daarmee samenhangende effect op de mechanische eigenschappen speelt een belangrijke rol bij de keuze van een staaltype dat zal worden vervormd. Tabel 1 (zie volgende pagina) geeft een algemene indeling naar geschiktheid van een aantal veel gebruikte austenitische, martensitische en ferritische roestvast-staaltypen. Uit deze tabel blijkt dat austenitische en ferritisch roestvast staal bijna zonder uitzondering wel geschikt is voor de meeste vormingsmethodes. Van de martensitische typen worden alleen de typen 403, 410 en 414 aanbevolen voor koudvervorming.
 

Afbeelding 1. Effect van koudbewerken op mechanische eigenschappen.
 

Vervormbaarheid

De vervormbaarheid van een staal wordt voor een groot deel bepaald door de snelheid waarmee de rekgrens de treksterkte benadert als het materiaal wordt koudbewerkt. Versmalling van het interval tussen rekgrens en treksterkte laat zien dat de vervormbaarheid is begrensd, zie afbeelding 1. De versmalling toont dat het merendeel van de beschikbare plastische rek wordt gebuikt en dat verdere vervorming zal resulteren in breuk. Staaltypen waarbij de rekgrens en de treksterkte elkaar niet sterk naderen beschikken over een betere...