Blog Farid Farnia - Lassen onder de loep (deel 1 van 5)
“De las was prima. De plek was fataal.”
Door: Farid Farnia - TQIS – Total Quality Inspection Services
Inspectie vond niets. Tot het lek zich meldde. Een verdamperpijp begaf het – zonder waarschuwing. Geen zichtbare fout. Geen waarschuwing in het logboek. Pas na demontage werd duidelijk wat er speelde:
- een scheur in de teen van de hoeklas,
- precies waar twee spanningsvelden elkaar doorkruisen:
langsrichting (pijp) en radiaal (kamstrip/vin), - en een inspectie die visueel bleef hangen.
Wat gebeurde hier? Schadebeeld:
- Scheur van ca. 30 mm dwars door de hoeklas tussen pijp en membraanstrip
- Oxidatie op de scheurflank → indicatie van oudere initiatie
- Erosie na wandperforatie door lekkage (stoom/water), zie figuren 1–3
Technische observaties
- Initiatie in de teen van de hoeklas bij de vin
- Kruisende spanningen tussen pijp (axiaal) en kamstrip (radiaal)
- Transkristallijne scheur: klassiek spanningsgedreven breukmechanisme
- Geen aanwijzingen voor corrosie of metallurgische degradatie
- Hardheden:
- Las: 219 HV
- Basismateriaal: 151 HV
→ Binnen toleranties, maar verhoogde gevoeligheid bij cyclische belasting
Wat ging hier mis?
- Inspectie bleef visueel – schade zat net onder de huid
- Geometrie werd onderschat: hoeklas + kamstrip + vin = spanningsknelpunt
- Starts, stops en drukwisselingen deden de rest
- Erosie was niet de oorzaak, maar het gevolg van de breuk
Bij wisselende druk en temperatuur is dit het recept voor vermoeiing, zeker als:
- de las onvolledig is ingevuld,
- scherpe overgangen aanwezig zijn,
- of inspectie oppervlakkig blijft.
Lessen voor ontwerp & inspectie - Inspecteer waar spanningen elkaar kruisen – niet waar het glad oogt.
Geometrie is géén detail – het is een schadevermenigvuldiger.
Let bij vin- of ribconstructies op:
- Overlappende of kruisende lassen
- Richting & frequentie van thermomechanische belasting
- Teenlassen aan buitenzijde van drukbelaste wand
Gebruik bij voorkeur:
- MT of PT gericht op lasovergangen en lasteen
- Spanningsanalyse (3D) bij revisie of ontwerpwijzigingen
- Kritisch oog voor ogenschijnlijk ‘perfecte’ lassen
Tip voor inspecteurs
- Besteed expliciet aandacht aan overgangen bij vinconstructies
- Inspecteer niet alleen visueel – detecteer mechanisch gedrag
- Combineer ontwerpkennis met praktijkbeeld
- Onthoud: een schone las kan stilletjes falen, (als de plek structureel fout gekozen is).
Figuur 1 De scheur bevindt zich langs de lasverbinding tussen membraanstrip en pijp en dwars over de las met de kamstrip
Figuur 2 Macro-opname van lasverbinding membraanstrip en pijp zonder hoeklas van de kamstrip
Figuur 3 Macro-opname van een dwarsdoorsnede ter plaatse van de scheur
Figuur 4 Detailopname uit figuur
