Stevige grip overheden op de staalsector
Het was maart 2018. De maand waarin Trump zijn handelsoorlog met China begon. Bij de aankondiging sprak hij de fameuze woorden “if you don’t have steel, you don’t have a country” en terloops het bijzinnetje “trade wars are good, and easy to win”. Vervolgens werden importtarieven ingevoerd in de aluminium- en staalsector. Het werd uiteindelijk een beproeving op economisch uithoudingsvermogen.
Casper Burgering
Senior Econoom Industriele Metalen & Agrarische Grondstoffen
De strategische gedachte van de Trump-regering was om een verdere teloorgang van deze – voor de VS zogenoemd vitale – sectoren te voorkomen. Want goedkope invoer van staal en aluminium ondermijnde de economische bedrijvigheid en natuurlijk banen in de VS. Het paste naadloos in het ‘America First’-beleid. De maatregelen geven aan hoeveel grip overheidsbeleid op de staalsector kan hebben. Beschermingsmaatregelen van overheden blijven populair, want de economische belangen zijn (te) groot. Maar ook duurzaamheidsbeleid krijgt steeds meer aandacht, ook in China.
Europese vrijwaringsmaatregelen
De Europese Green Deal geeft de ambitie weer wat betreft decarbonisatie van economieën in Europa. Daar is de staalsector ook een onderdeel van. Want als je weet dat 9% van de mondiale emissies uit deze sector komt, dan moet daar zeker iets gebeuren. Het streven is om de uitstoot van de staalsector met 30% te verminderen tegen 2030 en met 80-95% tegen 2050. Het is technisch mogelijk, maar de Europese Commissie (EC) heeft er belang bij om dit niet ten koste te laten gaan van het concurrentievermogen van de sector.
In Europa gelden relatief hoge prijzen en een lage beschikbaarheid. Eindgebruikers van staal in Europa kijken het schoorvoetend aan. De zogenoemde ‘safeguard measures’ van de EC om dumping van staal uit bijvoorbeeld China en Rusland te voorkomen werken zoals het moet. Maar misschien wel te goed. Want door het ontstane tekort op de binnenlandse markt komen eindgebruikers van staal in het geweer tegen de vrijwaringsmaatregelen. Het huidige tekort is immers een pleidooi voor een versoepeling van de importmaatregelen.
Chinese milieuoverwegingen en de staalsector
Het is jantje lacht, jantje huilt wat betreft de prijzen in de Chinese staalsector. Vlak na de Chinese nieuwjaarsvakantie in februari was het sentiment in de staalsector goed. De prijzen stegen met name door speculatieve handel. Het marktsentiment werd echter weer somberder toen begin maart lagere economische doelstellingen voor 2021 door de overheid werden afgegeven. Het bracht meteen neerwaartse druk op de staalprijzen.
Het bleek echter maar kortstondig, want door de aangescherpte productiebeperkingen vanwege milieuoverwegingen van regionale overheden in de provincies Tangshan, Hebei en Shandong veerden de staalprijzen weer op. Maar ook deze beweging was geen lang leven beschoren. Op 15 maart versoepelde de provincie Tangshan – waar de meeste staalfabrieken staan – de productiebeperkingen namelijk weer. De output steeg en de druk op prijzen nam weer toe.
Het lijkt erop dat de centrale overheid steeds meer de leiding neemt en meer grip krijgt op de prijsvorming. De verwachting is namelijk dat het Chinese ministerie van Industrie & Informatietechnologie samen met het ministerie van Milieu nieuwe beleidsmaatregelen zal blijven aankondigen om de uitstoot landelijk verder te reduceren.
Chinees piekstaal
De Chinese regering heeft onlangs in een ontwerpplan een perspectief voor de Chinese staalindustrie afgegeven. Daarin staat opgetekend dat de staalsector in China nog maar krap vijf jaar kan groeien. De bedoeling is dat de Chinese staalindustrie tegen 2025 een piek in de CO2-uitstoot en in de staalproductie bereikt. Daarna is het gedaan met groei.
Tegen 2030 moet de totale uitstoot vanaf deze piek vervolgens met 30% zijn afgenomen. Dit kan alleen worden gerealiseerd als in de bestaande productiecapaciteit wordt gesneden. Het land heeft bovendien de intentie om in 2060 CO2 neutraal te zijn, zonder overigens een gedetailleerd plan hierachter te hebben. Het gaat sowieso een hele opgave worden. Bijna 90% van de productie van de 1 miljard ton staal per jaar komt uit fabrieken die vooral vervuilende metallurgische cokes en kolen nodig hebben. Dit krijg je niet zo eenvoudig hervormd. In ieder geval is stevig ingrijpen door de overheid een belangrijke voorwaarde.
Deze column heeft op 8 april in het vakblad Vraag & Aanbod gestaan.