Gedeeltelijk verbod op vervuilende staalslakken van kracht

Demissionair staatssecretaris Thierry Aartsen van Milieu heeft een tijdelijk gedeeltelijk verbod afgekondigd op het gebruik van staalslakken. Deze maatregel geldt voor een periode van een jaar en beperkt de toepassing van het materiaal op risicogevoelige locaties.

Door: de redactie


Verbodszones en beperkingen
Het nieuwe verbod geldt specifiek voor locaties waar direct menselijk contact mogelijk is. Dit omvat:

-Fietspaden en wandelpaden
-Speelterreinen en recreatiegebieden
-Toepassingen in laagdiktes van meer dan 0,5 meter, zoals bij wegconstructies
-Voor overige toepassingen op land introduceert het ministerie een vergunningsplicht om veilig gebruik te waarborgen. Deze aanpak wijkt af van de door de Tweede Kamer gevraagde totale tijdelijke stopzetting van alle staalslakgebruik.

Achtergrond van het besluit
Onderzoeksjournalistiek van Nieuws & Co en Nieuwsuur onthulde dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat tweemaal milieurisico's heeft verzwegen en Tata Steel heeft ondersteund bij de afzet van staalslakken.

Demissionair staatssecretaris Thierry Aartsen benadrukt dat veiligheid zijn hoogste prioriteit heeft: "Rapporten en praktijksignalen wijzen op gezondheidsrisico's voor mensen en dieren op plaatsen waar staalslakken worden toegepast." De huidige regelgeving biedt volgens hem onvoldoende garanties voor veilig gebruik.

Toegestane toepassingen blijven bestaan
Bepaalde toepassingen blijven wel toegestaan. Staalslakgebruik in groot oppervlaktewater mag doorgang vinden, omdat onderzoek geen gezondheids- of milieurisico's heeft aangetoond. Ook verwerking tot betonsteen, gebruik als toeslagmateriaal in beton of asfalt, en toepassing als bindmiddel met minder dan 20 procent aandeel blijft mogelijk.

Wat zijn staalslakken precies?
Staalslakken vormen een bijproduct van de staalproductie bij Tata Steel Nederland. Het grijze, steenachtige materiaal bevat zware metalen en wordt jaarlijks in grote hoeveelheden geproduceerd - ongeveer 650.000 ton, equivalent aan 26.000 vrachtwagenlading. Binnen de circulaire economie wordt dit restmateriaal vaak gepresenteerd als bouwmateriaal in plaats van afval. Het vindt toepassing bij wegaanleg, dijkversteviging en vaargeulonderhoud vanwege de lage kosten.

Milieurisico's en gezondheidseffecten
Het RIVM heeft vastgesteld dat schadelijke stoffen vrijkomen wanneer staalslakken in contact komen met regen- en grondwater. Dit kan leiden tot vissensterfte, uitloging van zware metalen in bodem en grondwater, en gezondheidsklachten bij mensen zoals bloedneuzen. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft herhaaldelijk gewaarschuwd voor milieuschade ondanks naleving van geldende regelgeving. Ook de Algemene Rekenkamer heeft aangedrongen op overheidsingrijpen. Het tijdelijke verbod biedt ruimte voor grondig onderzoek naar risico's en alternatieve toepassingsmogelijkheden van staalslakken.

(foto: iStock)