Blog Farid Farnia - Lassen onder de loep (deel 1 van 5)

“De las was prima. De plek was fataal.”

Door: Farid Farnia - TQIS – Total Quality Inspection Services  


Inspectie vond niets. Tot het lek zich meldde. Een verdamperpijp begaf het – zonder waarschuwing. Geen zichtbare fout. Geen waarschuwing in het logboek. Pas na demontage werd duidelijk wat er speelde:

  • een scheur in de teen van de hoeklas,
  • precies waar twee spanningsvelden elkaar doorkruisen:
    langsrichting (pijp) en radiaal (kamstrip/vin),
  • en een inspectie die visueel bleef hangen.
 
Wat gebeurde hier? Schadebeeld:

  • Scheur van ca. 30 mm dwars door de hoeklas tussen pijp en membraanstrip
  • Oxidatie op de scheurflank → indicatie van oudere initiatie
  • Erosie na wandperforatie door lekkage (stoom/water), zie figuren 1–3
 
Technische observaties
  1. Initiatie in de teen van de hoeklas bij de vin
  2. Kruisende spanningen tussen pijp (axiaal) en kamstrip (radiaal)
  3. Transkristallijne scheur: klassiek spanningsgedreven breukmechanisme
  4. Geen aanwijzingen voor corrosie of metallurgische degradatie
  5. Hardheden:

  • Las: 219 HV
  • Basismateriaal: 151 HV
    → Binnen toleranties, maar verhoogde gevoeligheid bij cyclische belasting

Wat ging hier mis?

  • Inspectie bleef visueel – schade zat net onder de huid
  • Geometrie werd onderschat: hoeklas + kamstrip + vin = spanningsknelpunt
  • Starts, stops en drukwisselingen deden de rest
  • Erosie was niet de oorzaak, maar het gevolg van de breuk

Bij wisselende druk en temperatuur is dit het recept voor vermoeiing, zeker als:
  • de las onvolledig is ingevuld,
  • scherpe overgangen aanwezig zijn,
  • of inspectie oppervlakkig blijft.

Lessen voor ontwerp & inspectie - Inspecteer waar spanningen elkaar kruisen – niet waar het glad oogt.
Geometrie is géén detail – het is een schadevermenigvuldiger.

Let bij vin- of ribconstructies op:
  • Overlappende of kruisende lassen
  • Richting & frequentie van thermomechanische belasting
  • Teenlassen aan buitenzijde van drukbelaste wand

Gebruik bij voorkeur:
  • MT of PT gericht op lasovergangen en lasteen
  • Spanningsanalyse (3D) bij revisie of ontwerpwijzigingen
  • Kritisch oog voor ogenschijnlijk ‘perfecte’ lassen

Tip voor inspecteurs
  1. Besteed expliciet aandacht aan overgangen bij vinconstructies
  2. Inspecteer niet alleen visueel – detecteer mechanisch gedrag
  3. Combineer ontwerpkennis met praktijkbeeld
  4. Onthoud: een schone las kan stilletjes falen, (als de plek structureel fout gekozen is).



Figuur 1 De scheur bevindt zich langs de lasverbinding tussen membraanstrip en pijp en dwars over de las met de kamstrip




Figuur 2 Macro-opname van lasverbinding membraanstrip en pijp zonder hoeklas van de kamstrip




Figuur 3 Macro-opname van een dwarsdoorsnede ter plaatse van de scheur



Figuur 4 Detailopname uit figuur